Phẩm vị chát của thiền

Vì vậy, trước khi biết rốt ráo thì phải hiểu Phật pháp. Hiểu Phật pháp không phải hiểu theo cách suy diễn nghĩa bóng, nghĩa ẩn dụ. Trước hết, kinh ghi như thế nào thì hiểu như thế ấy, theo nghĩa tường minh, nghĩa trực tiếp, không nên cố hiểu quá xa theo hướng hiểu hàm ý thì sẽ hiểu sai ý kinh.

* Cô Trương Thu Minh thỉnh vấn:

- Nam mô Phật! Kính bạch Thầy, theo chỗ con hiểu, nếu mình còn thấy Ta hóa độ cho Người và Người được Ta hoá độ, thì mình vẫn còn chấp Ta với các biến dạng cạn sâu của nó. Chỉ khi nào mình thấy Người và Ta vốn cùng loại bản thể, thì lúc đó cùng nhau bước vào cửa Không. Ta chỉ là ý tưởng, và vi trần vốn cũng là như vậy. Nhiều vi trần làm nên thế giới. Đập nát thế giới thành ra vi trần. Phi mọi ý tưởng chính là chư Phật. Chính vì vậy mà Phật nói “tất cả các pháp đều là Phật pháp”. Cách hiểu của con như vậy có đúng không ạ? Cách hiểu của con còn cạn cợt, có gì không đúng, xin Thầy chỉ dạy thêm.

* Hai thể loại phân biệt.

- Ta hóa độ Người thì Ta phải rõ biết Ta hóa độ Người. Làm mà không rõ biết việc Ta làm thì không phải là người làm chủ thân tâm, điều ngự thân tâm, không phải là người sáng suốt, thấy biết. Nhưng Ta hóa độ Người thì không nên chứa tâm phân biệt rằng ta là người hóa độ cho ngươi, ta là người bố thí ba la mật cho ngươi, ta là người ban ơn cho ngươi; còn ngươi là người do ta hóa độ, được ta hóa độ, được ta bố thí ba la mật, được ta ban ơn. Trí phân biệt để nhận biết khác với tâm phân biệt hơn thua, tâm phân biệt chủng tộc, tâm phân biệt người cho - kẻ nhận, tâm phân biệt địa vị cao - thấp, tâm phân biệt giàu - nghèo,... Vậy nên, hai thể loại phân biệt này, một thể loại có lợi ích và một thể loại là pháp bất thiện. Trí phân biệt thì có lợi ích, nhưng tâm phân biệt là tâm bất thiện.

* Điên đảo ngôn ngữ.

- Cô Trương Thu Minh! Ngôn ngữ là ý tưởng, nhưng không phải tất cả đối tượng của ngôn ngữ đều là ý tưởng. Ví như, từ “Phật” là ý tưởng để chỉ cho một hữu tình giác ngộ viên mãn, nhưng đối tượng mà từ “Phật” đề cập đến là một Pháp Thân trường tồn thì không phải là ý tưởng. Ví như, từ “cực vi trần” là ý tưởng chỉ cho hạt vật chất cội gốc, thực thể vật chất không thể bị chia tách, nhưng đối tượng mà từ “cực vi trần” đề cập đến là một thực thể vật chất sơ cấp trường tồn thì không phải là ý tưởng.

- Vì vậy, cô Trương Thu Minh, khi đang dùng ngôn ngữ thì không thể và không nên cố gắng lìa ngôn ngữ. Khi đang dùng ngôn ngữ mà cố gắng lìa ngôn ngữ thì sẽ rơi vào điên đảo. Chứng bệnh này ở quá khứ, hiện tại có nhiều người mắc phải. Ở đời có câu "tẩu hỏa nhập ma". Ở đây có thể dùng nó để chỉ cho những người bị bệnh điên đảo ngôn ngữ. Cho nên, cô Trương Thu Minh không nên tư duy theo hướng lìa ngôn ngữ khi đang dùng ngôn ngữ.

- Ví như, có người nói "tôi không nói gì". Người này đang nói "tôi không nói gì" nhưng lại nghĩ "tôi không nói gì".

- Ví như có người nói "không có chân lý; chân lý chỉ là một ý tưởng, là một sự bày đặt". Cô Trương Thu Minh! Vị ấy nói như vậy có đúng hay không? Nếu vị ấy nói như vậy không đúng thì có nghĩa là có chân lý. Nếu vị ấy nói như vậy không bao giờ sai thì câu nói đó của vị ấy là chân lý. Tuy nhiên, vị ấy lại nói không có chân lý. Cho nên, vị ấy được xem là người bị bệnh điên đảo ngôn ngữ.

* Trước khi biết Trăng phải biết ngón tay chỉ Trăng.

- Kính bạch Thầy! Như vậy, khi mình nhìn nhận sự việc, thấy A không phải là A thì mới chính là A, có phải không ạ?

- Cô Trương Thu Minh! Chư Phật, Bồ tát thuyết pháp không nói bóng nói gió, nói ẩn dụ. Phật pháp thâm sâu khó hiểu mà còn nói bóng nói gió, nói ẩn dụ thì không thể hiểu được. Chỉ có điều, bởi vì thật tướng khác xa với sự vật hiện tượng, cho nên chư Phật, Bồ tát dùng nhiều phương tiện để diễn đạt về nó ở một giới hạn nhất định chứ không thể diễn đạt rốt ráo. Hành giả muốn biết rốt ráo thì phải tu, phải thiền định.

- Vì vậy, trước khi biết rốt ráo thì phải hiểu Phật pháp. Hiểu Phật pháp không phải hiểu theo cách suy diễn nghĩa bóng, nghĩa ẩn dụ. Trước hết, kinh ghi như thế nào thì hiểu như thế ấy, theo nghĩa tường minh, nghĩa trực tiếp, không nên cố hiểu quá xa theo hướng hiểu hàm ý thì sẽ hiểu sai ý kinh.

- Ví như, vào ban ngày, khi một người dùng ngón tay chỉ Mặt Trăng cho ta biết, thì trước hết, ta phải thấy ngón tay của vị ấy. Không chú ý ngón tay của vị ấy mà chỉ nhìn lên bầu trời thì ta có thể nhầm lẫn giữa Mặt Trăng và Mặt Trời. Tuy vậy, ta không nên cho rằng Mặt Trăng là ngón tay.

- Nam mô Phật. Đầu thành đảnh lễ, con xin cảm ơn những lời dạy của Thầy.

-TMPKCNTTĐQ-